just the numbers

Εισαγωγή

Το παρών site εξυπηρετεί δύο σκοπούς:

  • Να παρέχει μία καταγραφή των αριθμητικών δεδομένων της οικονομικής κρίσης της Ελλάδας
  • Να προσπαθήσει να παρέχει μία εξήγηση γιατί συνέβη ότι συνέβη με την ελπίδα να διαφανεί μία εφικτή λύση
  • Επίσης έχω βαρεθεί να βλέπω οικονομικά άρθρα σε sites χωρίς καμία παράθεση στοιχείων

Δεδομένα, πηγές και επεξεργασία

  • Τα δεδομένα που θα παρουσιαστούν έχουν συγκεντρωθεί από όσο το δυνατών πιο αξιόπιστες πηγές (EURO STAT / ECB) και είναι διαθέσιμα εδώ.
  • Η Euro Stat έχει τα περισσότερα δεδομένα ως ποσοστό του ΑΕΠ, για τις ανάγκες των γραφημάτων έχουν μετατραπεί σε €.
  • Το χρέος έχει υπολογιστεί και με βάση τα στοιχεία της Euro Stat και ως άθροισμα ελλειμμάτων και τα νούμερα είναι αρκετά κοντά μεταξύ τους (απόκλιση περίπου 1% - εάν κάποιος ξέρει ας μου εξηγήσει τι έχω χάσει).
  • Ψάχνω να βρω στοιχεία για την ανάλυση των εξόδων του κράτους ανά τομέα (μισθοδοσία, επενδύσεις, εξοπλιστικά) - εάν κάποιος τα έχει πρόχειρα ας μου στείλει, αλλιώς, θα δω τι μπορώ να βρω από τους προϋπολογισμούς

Οποιοδήποτε ηλεκτρονικό news-portal θέλει να χρησιμοποιήσει τα δεδομένα ή να τα κάνει embed πρέπει πρώτα να πάρει την άδεια μου (email: thomas.sarmis[at]gmail.com). Περάσαν 4 χρόνια κρίσης, αντί να λαϊκίζατε ας βρίσκατε τα δεδομένα μόνοι σας...
Σε προσωπικά blogs επιτρέπεται η χρήση των δεδομένων αρκεί να υπάρχει μια ενεργή παραπομπή (link) στο www.sarmis.gr/justthenumbers

Η κρίση

Στο παραπάνω διάγραμμα φαίνεται ξεκάθαρα τι έχει συμβεί:
  • Το ΑΕΠ μειώνεται κατά 50 Δις Ευρώ (πτώση περίπου 20%)
  • Τα κρατικά έσοδα έχουν πτώση 10 Δις Ευρώ (και αύξηση ως ποσοστό που ΑΕΠ από 38% σε 47%) (Αύξηση φόρων)
  • Τα κρατικά έξοδα έχουν πτώση κατά 18 Δις Ευρώ (2009-2012)
Η παγκόσμια οικονομική κρίση που ξεκίνησε το 2007 πυροδότησε μια αλυσίδα γεγονότων που οδήγησε την οικονομία της Ε.Ε. από 4% ανάπτυξη (2008) σε ύφεση περίπου 4-5% (το 2009) (πηγή). Η μεγάλη διαφορά βέβαια είναι ότι ενώ τα περισσότερα κράτη επέστρεψαν σε τροχιά ανάπτυξης το 2010 η ελληνική οικονομία συνέχισε σε τροχιά ύφεσης.

Συμπεράσματα

  • Η ύφεση 5% του 2009 ήταν αναπόφευκτη
  • Υπάρχουν σημαντικές διαφοροποιήσεις στην Ελληνική οικονομία (μαζί με Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία) σε σχέση με τις οικονομίες των υπολοίπων χωρών

Κρίση Χρέους / Ελλείμματος / Δανεισμού



Καθώς η μείωση του ΑΕΠ οδηγεί σε μείωση εσόδων του κρατικού μηχανισμού, οι χώρες δανείστηκαν για να καλύψουν το κενό, οι περισσότερες τα κατάφεραν και μετά από μία χρονιά ύφεσης, επέστρεψαν στην ανάπτυξη. Στην Ελλάδα προέκυψε όμως ένα πρόβλημα. Οι αγορές/επενδυτές δεν ήταν διατεθειμένοι να δανείσουν το Ελληνικό κράτος με χαμηλά επιτόκια. Οι επιλογές του ελληνικού κράτους ήταν τρεις: (α) να μειώσει τα έξοδά του ώστε να μην χρειαστεί δανεικά, (β) να φύγει από το Ευρώ, (γ) να βρει εναλλακτική πηγή χρηματοδότησης (μνημόνιο).

Πρώτη επιλογή: Άμεση μετάβαση σε ισοσκελισμένο πρωτογενή προϋπολογισμό & Στάση πληρωμών

Το 2009 το ελληνικό κράτος είχε έσοδα 89 δις € και έξοδα (πρωτογενή) 123 δις €. Θα έπρεπε λοιπών το κράτος να μειώσει τα έξοδα του σε ~ 90 δις (για το 2009) και παράλληλα να κηρύξει στάση πληρωμών. Τι σημαίνει όμως έξοδα 90 δις € είναι πολλά ή λίγα - υπάρχει τρόπος να κατανοήσουμε τι θα σήμαινε ισοσκελισμένος πρωτογενής προϋπολογισμός?

Ας δούμε το παρακάτω γράφημα όπου απεικονίζονται τα πρωτογενή έξοδα και τα έσοδα του κράτους. Παρατηρούμε ότι τα έξοδα είναι σταθερά περισσότερα από τα έξοδα (κατά 64 δις σύνολο τις χρονιές 2009 έως και 2013) (πρωτογενές έλλειμμα). Εάν η χώρα ήταν αναγκασμένη να ζει με ότι βγάζει θα έπρεπε τα έξοδα να μειωθούν και άλλο (επιπλέον δημοσιονομικά μέτρα) Το οποίο θα οδηγούσε σε ακόμα μεγαλύτερη μείωση του ΑΕΠ, οπότε θα μειωνόταν ακόμα περισσότερο τα έσοδα και θα είχαμε έναν φαύλο κύκλο μειώσεων. Φανταστείτε την οικονομία της χώρας με 64 δις λιγότερα ΚΑΙ απομονωμένη λόγο της στάσης πληρωμών...

Δεύτερη επιλογή: Έξοδος από το Ευρώ

Φυσικά η επιστροφή σε κρατικό νόμισμα από μόνη της δεν θα λύσει κανένα πρόβλημα. Απλά ίσως να επιτρέψει κάποια ευελιξία (πχ εσωτερική υποτίμηση κτλ). Έστω ότι επιστρέφει η χώρα σε κρατικό νόμισμα (πχ Δραχμή). Και πάλι έχει έλλειμμα, και πάλι χρωστάει μόνο που τώρα η αξία του νομίσματός της δεν είναι σταθερή. Και είναι βέβαιο πως μία χώρα χωρίς παραγωγή & χωρίς εξαγωγές θα έχει ένα νόμισμα με υποτιμητικές τάσεις. Τα δάνεια όμως είναι σε Ευρώ, άρα η αξία των δανείων θα ανεβαίνει συνεχώς σε σχέση με το ΑΕΠ της χώρας (και τα έσοδα του κράτους) λόγω των υποτιμητικών τάσεων του νέου νομίσματος - πάλι λοιπόν θα πρέπει να κηρυχτεί στάση πληρωμών και να ισοσκελιστεί ο προϋπολογισμός μόνο που τώρα τα πάντα ακριβαίνουν - εκτός από ότι παράγουμε εντός χώρας. Κρίνω ότι τα αποτελέσματα θα ήταν χειρότερα και από την πρώτη περίπτωση, αλλά θα ψάξω να βρω στοιχεία να υποστηρίξω την γνώμη μου.

Τρίτη επιλογή: Εναλλακτική πηγή χρηματοδότησης (μνημόνιο)

Βρίσκεις κάποιον που είναι πρόθυμος να σου δανείσει με χαμηλό επιτόκιο και συμφωνείτε στους όρους του δανείου (μνημόνιο). Φυσικά αυτός που σου δανείζει με ελάχιστο κέρδος (επιτόκιο 2%) θέλει να σιγουρευτεί ότι θα πάρει πίσω τα λεφτά του οπότε σου ζητάει να συμμαζευτείς και προτείνει τρόπους συμμαζέματος. Όλοι ξέρουμε τα αποτελέσματα.

Προσωπικά -έαν δεν το καταλάβατε μέχρι τώρα- είμαι υπέρ της τρίτης επιλογής (μνημόνιο). Αυτό δεν σημαίνει ότι συμφωνώ με όλα όσα έχουν γίνει ή ότι δεν μπορείς να διαπραγματευτείς μιά καλύτερη συμφωνία (πχ ένα δεύτερο κούρεμα, ή παράταση της διάρκειας των δανείων ή οτιδήποτε άλλο)

Προσθήκη (2015.01.04): Μα γιατί αυξήθηκε το χρέος ενώ μπήκαμε στο μνημόνιο

Κυκλοφορεί ένα αντι-μνημονιακό επιχείρημα που πάει ως εξής: Μπήκαμε στο μνημόνιο με χρέος ~300Δις και σήμερα έχουμε χρέος ~320 Δις άρα απέτυχε το μνημόνιο.

Όπως είπαμε το 2009 είχαμε έλλειμμα περίπου 35 Δις Ευρώ. Για να λειτουργήσει το κράτος έπρεπε να ξανά-δανειστούμε, αρά λογικό το χρέος να αυξηθεί. Τι θα γινόταν όμως χωρίς μνημόνιο.. εάν πχ συνεχίζαμε να λειτουργούμε με έλλειμμα 35 Δις ? Τώρα θα είχαμε συσσωρεύσει ένα χρέος ύψους 300 + 5 x 35 = 475 Δις €. Τι έπρεπε να γίνει για να μην αυξηθεί το χρέος? Να πάμε άμεσα σε ισοσκελισμένο προϋπολογισμό (δηλαδή επιπλέον περικοπές, πέρα από αυτές του μνημονίου).

Μαγικές Λύσεις

  • Σου διαγράφουν όλο το χρέος: Πάλι πρέπει να ισοσκελίσεις τον προϋπολογισμό σου
  • Σου διαγράφουν όλο το χρέος και σου ξανά-δανείζουν για να καλύψεις το έλλειμμα: Και μετά? μέχρι πότε θα σου καλύπτουν το έλλειμμα
  • Σου διαγράφουν όλο το χρέος και βρίσκεις πετρέλαιο, όσμιο, χρυσάφι κτλ: Οκ, και η ρωσία έχει πετρέλαιο....
  • ...

Σχόλια:

Όσα σχόλια προσφέρουν κάτι θα ενσωματώνονται και στο κείμενο - μαζί με την απάντησή μου.

By Thomas.Sarmis@gmail.com using: Notepad++, jQuery, jqPlot